Έχετε ποτέ αναρωτηθεί πόσα βυζαντινά μνημεία έχει ή Θεσσαλονίκη; Εμείς μέσα από μια σύντομη μελέτη της ιστορίας της πόλης εκπλαγήκαμε! Κάθε γωνιά της και μια μικρή βυζαντινή ιστορία! Το διαπιστώσαμε και από κοντά κάνοντας μια μικρή εκδρομή στην πόλη που παραλίγο να λεγόταν Πόλη! (αντί της Κωνσταντινούπολης)

Την περσινή χρονιά τον Μάιο συγκεκριμένα οι δύο μεγάλες τάξεις του σχολείου μας στα πλαίσια ενός καινοτόμου σχολικού προγράμματος επισκέφτηκαν στη θεσσαλονίκη δύο γνωστές βυζαντινές εκκλησίες και φυσικά το βυζαντινό μουσείο της πόλης. Μαζί μας ένας παλιός δάσκαλος και γνώστης της ιστορίας της πόλης , ο κ. Αδάμ.

Η εκδρομή μας ξεκίνησε από το Βυζαντινό Μουσείο της Θεσσαλονίκης όπου και με τη βοήθεια ενός ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (Μια βόλτα ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ)  που ετοίμασαν οι δάσκαλοί μας ανακαλύψαμε τη βυζαντινή ιστορία της πόλης.

 

Μέσα από το φύλλο εργασίας όπως θα δείτε γνωρίσαμε χαρακτηριστικά της πρώιμης, μεσο και υστεροβυζαντινής ιστορικής περιόδου της Θεσσαλονίκης. Είδαμε πολλά πήλινα αγγεία μαγειρικής αλλά και αποθήκευσης τροφίμων. Μελετήσαμε τις αγιογραφίες και ιδιαίτερα ασχοληθήκαμε με το βλέμμα του Χριστού και κάποιων αγίων και πώς αυτό το βλέμμα αποτυπώνει τη διάθεση του προσώπου σύμφωνα πάντα με τεχνικές των αγιογράφων τις οποίες εντάξαμε στο φύλλο εργασίας. Επίσης είδαμε τμήματα βυζαντινών ναών της θεσσαλονίκης αλλά και διάφορα άλλα.

Κατόπιν επισκεφτήκαμε το ναό της Αχειροποιήτου στο κέντρο της πόλης.

εικ 1. Ναός Αχειροποιήτου

Ο Ναός της Αχειροποιήτου (Παναγίας) είναι ο μόνος παλαιοχριστιανικός ναός που σώζεται σήμερα στη μορφή που κατασκευάστηκε το 431 μ.Χ. Το όνομά της οφείλεται στο γεγονός ότι μία από τις εικόνες της παναγίας (Παναγία Δεομένη) έγινε χωρίς χέρια ανθρώπων αλλά από αγγέλους.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

εικ.2  Επιγραφή Σουλτάνου             Εικ. 3: Παναγία Δεόμενη

Επίσης μέσα στο ναό συναντήσαμε πολλά ψηφιδωτά αλλά και κάτι πολύ ιδιαίτερο. Στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστιχίας γράφτηκε με διαταγή του σουλτάτου Μουράτ του Β΄ η επιγραφή: ”Ο Σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 883” (δηλαδή το 1430).

Καθόλη τη διάρκεια της περιήγησή μας στο Ναό με ξεναγό τον κ. Αδάμ Ιωαννίδη είχαμε το φύλλο εργασίας που μας ετοίμασαν οι δάσκαλοι των δύο μεγάλων τάξεων.

 

Τελευταίος μας σταθμός ήταν η Παναγία Χαλκέων που είναι χτισμένη τον 11 αιώνα  στο κέντρο της Θεσσαλονίκης στο χώρο της αρχαίας αγοράς βόρεια της Εγνατίας οδού.

 

 

 

 

 

 

 

Το όνομα του ιδρυτή της Χριστορφόρου αναγράφεται σε μάρμαρο πάνω από τη δυτική είσοδο. Ο πρωτοσπαθάριος μαζί με τη σύζυγό του την ίδρυσαν το 1028 μ.Χ.

 

 

 

 

 

 

Στο σημείο της επιγραφής όπου γράφει ”ο πριν βέβηλος τόπος” μαρτυρά το γεγονός ότι η εκκλησία είναι χτισμένη πάνω σε αρχαιοελληνικό ειδωλολατρικό ναό. Επίσης η εκκλησία που έχει ρυθμό σταυροειδής με τρούλο είναι χτισμένη με τούβλα οπότε και πήρε και το όνομα ”κόκκινη εκκλησία”.

Τέλος να σημειώσουμε ότι το όνομα Παναγία Χαλκέων το πήρε η εκκλησία γιατί από τα βυζαντινά χρόνια μέχρι και σήμερα υπήρχαν και υπάρχουν χαλκωματάδες. Μια βόλτα γύρω από την εκκλησία και θα διαπιστώσετε πώς πήρε το όνομα!

 

Στο σχολείο οι μαθητές επηρεαζόμενοι από τα αγγεία του μουσείου δημιούργησαν με πηλό δικά τους μονοδιάστατα αγγεία όλων των περιόδων της βυζαντινής εποχής. Κάποια δείγματα της δουλειάς τους φαίνεται παρακάτω:

 

 

 

 

 

 

 

 

Σίγουρα θα θέλαμε άλλη μια μέρα ίσως και περισσότερο για να γνωρίσουμε από κοντά και άλλα σημαντικά βυζαντινά μνημεία όπως τη μονή Βλάταδων με το πρώτο ψηφιδωτό του Οσίου Δαυίδ, την Αγιά Σοφιά, τον Άγιο Δημήτριο κ.ά.

Αν θέλετε και εσείς μία πάρόμοια περιπέτεια θα σας προτείναμε να ξεκινήσετε από το Βυζαντινό Μουσείο.

Εκεί έχουν μάλιστα ξεκινήσει και ενδιαφέροντα προγράμματα.!!

 

Καλή ξενάγηση..